Role mówców

Pierwszy mówca

Podstawowym zadaniem pierwszego mówcy powinno być wprowadzenie publiczności w debatę.

W swojej mowie mówca ten powinien:

Wytłumaczyć pojęcia w tezie, których rozumienie może sprawiać trudność. Ważne żeby nie przytaczać słownikowej definicji dla każdego wyrazu znajdującego się w tezie. Tylko skupić się na tym co konkretne pojęcia z tezy będą oznaczały w kontekście całej debaty, przywołać możemy 1, mak. 2 definicje słownikowe i wytłumaczyć publiczności co znaczy teza jako całość.
1 mówca powinien również wytłumaczyć dlaczego teza jest ważna, dlaczego w ogóle będziemy o niej rozmawiać. Powinno się wytłumaczyć kogo ta teza dotyczy(np. teza o systemie emerytalnym wpłynie na życie milionów emerytów).
Inną bardzo istotną kwestią jest zarysowanie kontekstu, w którym toczy się debata. Aby lepiej to zrozumieć posłużę się przykładem. Kiedy debata dotyczy rozwoju sztucznej inteligencji, słuchacze mogą korzystać z całkowicie innych źródeł informacji i mieć o temacie całkowicie inne wyobrażenie niż my. Dlatego pierwszy mówca powinien wytłumaczyć jak kwestię sztucznej inteligencji widzi jego drużyna. Publiczność przychodząc na debatę może uważać, że w dziedzinie sztucznej inteligencji przodują obecnie Amerykanie, ale pierwszy mówca może wytłumaczyć, że przecież czipy niezbędne do rozwoju tej technologii są obecnie produkowane przez tajwańską firmę TSMC. Jeśli teza brzmi "Polska powinna importować technologie SI" to zmienia się bardzo dużo w tej debacie, ponieważ rozważany wtedy będzie import z Tajwanu, a nie Stanów Zjednoczonych.
Mowa ta może wymagać również stworzenia pewnego modelu. Chodzi o to, że jeśli teza zakłada wprowadzenie jakieś zmiany, projektu, bądź ustawy, to na barkach pierwszych mówców pozostaje wytłumaczenie na czym konkretnie miałoby to polegać. Na przykład jeżeli teza brzmi: "w Polsce należy zalegalizować narkotyki miękkie", to pierwsi mówcy muszą określić jak konkretnie taka legalizacja miałaby wyglądać, jakie akty prawne powinny być w tej sytuacji wydane, czy narkotyki miękkie byłyby legalne dla wszystkich, czy tylko dla poszczególnych grup społecznych, czy chodzi o marihuanę wykorzystywaną w celach leczniczych, czy rozrywkowych itp. Bardzo ważne jest, że jako pierwszy mówca nie możesz tak tego zagadnienia wytłumaczyć, żeby nie było intuicyjne (musi być ono też logiczne), jeśli zarysowany przez Ciebie model będzie nieodpowiedni, wtedy model mówcy drużyny przeciwnej zostanie uznany za obowiązujący w debacie. Na przykładzie tezy o legalizacji narkotyków, jeżeli 1 mówca propozycji zdefiniuje ją jako legalizację cukru (czasem określanego narkotykiem), a 1 mówca opozycji zdefiniuje ją jako legalizację marihuany, to właśnie model 1 mówcy opozycji będzie uznany za obowiązujący podczas debaty.
Pierwszy mówca powinien po krótce przedstawić płaszczyzny na jakich wasza drużyna będzie wprowadzać argumenty. Nie powinien on tych argumentów rozwijać. Na przykład jeżeli debata dotyczy aut elektrycznych, mówca może stwierdzić, że "auta elektryczne produkują mniej gazów cieplarnianych, co zmniejsza efekt ocieplenia klimatu, a drugi mówca konkretnie wytłumaczy w jaki sposób produkcja aut elektrycznych emituje mniej CO2 niż auta spalinowe". Pierwszy mówca nie powinien sam tego tłumaczyć.
Zasada z tego podpunktu nie zawsze jednak działa, jeśli pierwszemu mówcy zostanie niewykorzystany czas, pod koniec swojej mowy może się wcielić w rolę 2 mówcy i zacząć rozwijać przedstawione argumenty.

Drugi mówca

Podstawowym zadaniem drugiego mówcy jest przedstawienie argumentacji jego drużyny.

Drugi mówca powinien wytłumaczyć i rozwinąć argumenty wprowadzone przez pierwszego mówcę. Tak żeby dla osoby z poziomem wiedzy średnio oczytanego obywatela UE i bez żadnych domysłów tworzyły one spójną całość. Wszystko co się mówi trzeba umiejętnie wyjaśnić, publiczność i sędziowie nie będą się niczego domyślać, ani analizować co kto miał na myśli, to wszystko ty musisz im dostarczyć w takiej formie, aby zostali przekonani do Twoich racji.
Jeśli chcesz zbudować spójność swojej drużyny i tym samym zdobyć w oczach sędziów i publiczności, możesz dodać coś w stylu "w nawiązaniu do pierwszego mówcy naszej drużyny, teza ta jest ważna, ponieważ..." jest to cenny zabieg, świadczy on nie tylko o spójności, ale też o dobrym przygotowaniu i zorganizowaniu twojej drużyny.
Stworzenie takiego argumentu, który jest dobrze wytłumaczony i rozbudowany wymaga trochę czasu, w mowie 5-minutowej uda się wtedy zmieścić maks. 1-2 argumenty. Dużo lepiej ograniczyć się do 1 lub 2 dobrze zbudowanych argumentów niż przeczytać 10 stwierdzeń bez żadnego uzasadnienia, to i tak nie będzie wzięte pod uwagę przez Jury. Na przykład nie wystarczy powiedzieć, że religia katolicka jest fundamentem kontynentu europejskiego, trzeba dokładnie wytłumaczyć dlaczego tak jest, czym to się charakteryzuje, jaki ma to skutek i co najważniejsze jak wpływa to na prawdziwość bądź nieprawdziwość danej tezy.
Pamiętaj, aby argumenty "linkować" do tezy, trzeba wykazać jak Twój argument udowadnia lub obala tezę. Na przykład w debacie na temat tezy: "W Polsce powinno się przywrócić karę śmierci", jeśli będziemy w drużynie opozycji argumentować, że część skazanych została skazana niesłusznie, warto podkreślić na koniec argumentu, że to oznacza, że w świecie drużyny propozycji zamordowane zostaną niewinne osoby.
Jeśli chcemy podbić wartość swojego argumentu, bądź osłabić wartość argumentu przeciwnika, warto zanalizować interesariuszy, czyli na ile osób będzie miał wpływ dany argument, jak mocny będzie ten wpływ i jak długo on potrwa. Oczywiście, podobnych aspektów mogących znacząco wzmocnić lub osłabić dany argument znajdzie się oczywiście dużo więcej, ale zanalizowanie interesariuszy jest jedną z najbardziej podstawowych rzeczy na jaką trzeba tutaj zwrócić uwagę. Na przykład w przypadku tezy: "Najbogatsza część naszego społeczeństwa powinna płacić wyższe podatki" oczywistą grupą społeczną jaką dotknie ta zmiana są bogaci ludzie, można od razu stworzyć argument, że taki podatek źle wpłynie na w zasadzie całą elitę finansową, w tym bogatych przedsiębiorców zatrudniających wielu pracowników. Uszczuplenie dochodu milionerom może skutkować cięciami w płacach dla pracowników, których ci milionerzy zatrudniają-traci więc nie elita, ale reszta społeczeństwa. Bez względu na to czy się zgadzamy z powyższym tokiem rozumowania, lepiej kłaść nacisk na jak największą ilość interesariuszy- w przypadku tej tezy można by też pójść w kierunku, że wyższe podatki dla najbogatszych wpłyną źle na te osoby, ale argument, że pogorszy to sytuację przeciętnych obywateli, których jest znacznie więcej i mają mniejszy majątek, dużo bardziej przekona słuchaczy.
Jeśli czujesz, że opanowałeś zadania drugiego mówcy i chcesz wejść na wyższy poziom, dobrą radą jest budowanie zaawansowanej argumentacji. Polega ona na tym, że twoje argumenty będą odnosić się do różnych płaszczyzn, jeśli chcesz udowodnić np. że auta elektryczne są lepsze od samochodów spalinowych, możesz to argumentować na płaszczyźnie tego, że samochody z napędem elektrycznym są bardziej ekologiczne, cichsze, nie hałasują, nie zakłócają, więc one spokoju innych osób, są też one bezpieczniejsze. Na tym przykładzie dotknęliśmy aż 3 różnych płaszczyzn, czyli środowiska, komfortu innych osób oraz bezpieczeństwa.
Jeśli drugiemu mówcy pozostanie czas, może on wcielić się już w rolę 3 mówcy i zacząć zbijać argumenty drużyny przeciwnej. Lub dopowiedzieć coś o czym nie zdążył wspomnieć pierwszy mówca.

Trzeci mówca

Podstawowym zadaniem trzeciego mówcy jest odpowiedzenie na argumenty jakie zostały wygłoszone przez drugiego mówcę lub mówczynię drużyny przeciwnej.

Trzeci mówca powinien odpowiedzieć na argumenty drużyny przeciwnej, ważne żeby pamiętać, że obalenie argumentu, tak samo jak i wprowadzenie nowego argumentu wymaga pewnego czasu na wytłumaczenie jakie wnioski powinniśmy z danego argumentu wyciągnąć. Załóżmy, że chcemy obalić argument, że zasiłki socjalne zwiększają dzietność, musimy podać powody, które powodują, że teza ta nie jest prawdziwa oraz umiejętnie te powody wyjaśnić. W przypadku wyżej podanego tematu można pójść w kierunku, że zasiłki socjalne mogą motywować ludzi do posiadania dzieci, lecz jednak stanowią one tylko kroplę w morzu potrzeb rodziny takich jak: godna płaca, godne mieszkanie i dobra opieka zdrowotna itp. sama teza, że zasiłki socjalne zwiększają dzietność jest więc nieprawdziwa, ponieważ inne czynniki wpływają na to w dużo większym stopniu i pełnią rolę decydująca czy rodzina będzie posiadać dzieci czy też nie.
Trzeci mówca nie zawsze będzie miał czas żeby odpowiedzieć na wszystkie argumenty wprowadzone do debaty przez oponentów. W takiej sytuacji mówca powinien wyselekcjonować najmocniejsze argumenty drużyny przeciwnej i je obalić. Na argumenty, które nie zostały wytłumaczone i oponent tylko o nich wspomniał, nie trzeba odpowiadać i marnować na nie czasu. Dla przykładu, załóżmy, że nasz oponent powiedział, że "wyższa edukacja nie daje gwarancji dobrej pracy", a później przejdzie do kolejnego argumentu. Na tak postawione stwierdzenie nie musimy oczywiście odpowiadać, ponieważ nie zostało w ogóle wykazane w jaki sposób wyższa edukacja mimo tego, że daje wyższe kwalifikacje nie daje dobrej pracy.
Trzeci mówca podczas zbijania argumentów drużyny przeciwnej nie musi ograniczać się tylko do wykazania, że nie działają one na korzyść oponenta. Można podejść do argumentu w różny sposób, jednym z sposobów będzie tutaj wykazanie, że kwestia, którą poruszyła drużyna przeciwna działa tak naprawdę na naszą korzyść. Na przykład przyjmijmy, że debatujemy nad zasadnością wprowadzenia podatku progresywnego. Jeżeli chcemy odpowiedzieć na argument, że podatek taki doprowadzi do upadku wielu przedsiębiorców, możemy odpowiedzieć, że rzeczywiście podatek wpłynie źle na wielkie korporacje międzynarodowe, ale pozytywnie dla małych i średnich przedsiębiorców, dla których otworzy rynek zbytu poprzez ograniczenie wpływu wcześniej wspomnianych korporacji międzynarodowych.
Jeśli nie wiesz jak odpowiedzieć na jakiś argument to nie panikuj i w ogóle się za niego nie bierz. Dobrze odpowiedz na argumenty, które jesteś w stanie obalić.
Pamiętaj, że trzeci mówca może wcielać się w rolę zarówno czwartego jak i drugiego mówcy, jeśli uzna to za stosowne. Czyli dozwolone jest żeby trzeci mówca dodał jeszcze jakieś argumenty lub przeszedł do podsumowania.

Można łatwo zauważyć, że istnieją pewne schematy, które pozwalają na znalezienie słabego punktu w danym argumencie. Powinni na to zwrócić uwagę zarówno drudzy jak i trzeci mówcy. Trzecim mówcom pozwoli to na obalenie argumentu przeciwnika po znalezieniu w nim jakiegoś słabego punktu, który będzie można wykorzystać. Poniższa treść jest też bardzo ważna dla drugich mówców, ponieważ pozwoli im ona na uniknięcie tych błędów w argumentach, które decydują się wprowadzić do debaty.

Jeśli uznasz to za pomocne możesz wydrukować niżej wymienione punkty i przynieść je ze sobą na debatę. Może Ci to ułatwić znalezienie błędów w argumentacji przeciwnika jeśli będziesz miał te punkty zapisane na kartce.

Argument nie udowadnia tezy- Czasem może się wydawać, że dany argument udowadnia daną tezę, ale kiedy bardziej się nad tym zastanowisz można zauważyć, że tak naprawdę dany argument nie ma związku z tezą. Jeśli chcesz zbić taki argument wystarczy, że wytłumaczysz dlaczego ów argument jest tak naprawdę nie na temat.

Błąd logiczny- Argument musi być zbudowany w sposób bardzo uporządkowany i logiczny. Trzeba konkretnie wytłumaczyć w jaki sposób udowadnia lub obala on tezę. Jeśli drużyna przeciwna pominie na tym etapie jakiś element, to może to świadczyć, o tym że element ten jest niewygodny dla twoich oponentów. Na przykład jeżeli drużyna przeciwna argumentuje, że wyższe mandaty za przekroczenie prędkości spowodują spadek ilości wypadków, przy zadaniu pytania jak konkretnie wyższe mandaty spowodują spadek ilości wypadków oczywiście drużyna przeciwna może odpowiedzieć, że osoby, które łamią przepisy i znacząco przekraczają prędkość będą płacić wyższe kary finansowe, ale wtedy wy będziecie mogli to skontrować, że skoro ktoś naraża życie swoje i innych wykonując niebezpieczne manewry na drodze, to wyższa kara finansowa raczej wiele tutaj nie zmieni.

Wykorzystanie autorytetu- Każdy argument musi zostać rzetelnie zbudowany i wytłumaczony. Samo powołanie się na autorytet nie wystarcza. Natomiast jest świetnym dodatkiem do Twojego argumentu.

Przykład- Nie możesz swojego argumentu opierać na tylko jednym przykładzie, w końcu nie udowadniasz wtedy w żaden sposób, że nie jest to zwykły zbieg okoliczności. Dlatego do każdego argumentu trzeba dodać związek przyczynowo skutkowy.

Ważność argumentu- Musisz się zastanowić czy dany argument jest na pewno ważny. Chodzi o to, czy jest on realistyczny? Czy ma skutki długofalowe? Czy wywiera spory wpływ na dużą ilość osób? Jeśli np. stwierdzisz, że kursy na prawo jazdy już niedługo nie będą potrzebne, bo kierowców zastąpią samochody sterowane przez sztuczną inteligencję to moim zdaniem nie będzie to dobry argument, ponieważ auta napędzane przez SI to dopiero raczkująca technologia i kierowcy będą jeszcze bardzo długo potrzebni-argument jest więc nierealistyczny.

Bądź czujny, czy argumenty drużyny przeciwnej nie odnoszą się tylko do małej grupy społecznej, np. argument o tym, że podatek regresywny polepszy sytuacje bogatej warstwy społeczeństwa jest łatwy do zbicia kiedy zwróci się uwagę, że ci najbogatsi to mała część naszego społeczeństwa, a podatek ten tylko przełoży koszt finansowania usług publicznych na osoby biedne i pogorszy ich los.

Even if- Jest to technika, która może zrobić naprawdę bardzo dobre wrażenie. Rzecz jednak w tym, aby nie korzystać z niej nadmiernie(raz na jedną 5-minutową mowę w zupełności wystarczy).

Trick polega na tym, że jeśli drużyna przeciwna wprowadzi do debaty jakiś argument na jaki nie do końca masz ochotę odpowiadać w sposób standardowy, możesz odbić ten argument na dwóch płaszczyznach. O co konkretnie chodzi? Już tłumaczę. Wyobraźmy sobie, że mówca z drużyny przeciwnej mówi coś takiego: “USA są najpotężniejszą gospodarką na świecie i dlatego właśnie to z nimi powinna współpracować Polska w kwestiach gospodarczych i handlowych”. Możemy odpowiedzieć na ten argument mówiąc, że “nawet zakładając, że Stany Zjednoczone mają największą gospodarkę na świecie, chociaż nie potwierdza tego wiele parametrów, jak: dług publiczny, poziom edukacji i opieki medycznej, to i tak nawet gdyby Ameryka była największą gospodarką świata, to nie należy z nią współpracować, ponieważ największa gospodarka świata nie będzie się liczyła, z mniej znaczącymi państwami tylko sprowadzała je do roli państwa podrzędnego”.

W tej chwili założyliśmy pewnego rodzaju pułapkę na drużynę przeciwną, jeśli w kolejnych mowach będą upierać się, że USA jest jednak tą największą gospodarką świata, będzie to oznaczało, że Polska nie będzie na tej współpracy zyskać, a jeśli przyznają, że USA nie jest największą gospodarką globalną, ale i tak opłaca nam się zacieśniać z nią relacje gospodarcze-przyznają się wtedy do kłamstwa w swojej wcześniejszej mowie.

Argument ten jest po naszej stronie- Jeżeli podczas debaty zauważysz, że argument drużyny przeciwnej po głębszym zastanowieniu tak naprawdę działa na waszą korzyść, to po prostu to powiedz w swojej mowie.

Sprzeczność z innymi mówcami drużyny- Jeśli mówca powie cokolwiek co jest sprzeczne z tym co wcześniej mówiła jego drużyna możecie wykorzystać tę okazję do wykazania braku spójności drużyny przeciwnej.

Czwarty mówca

Podstawowym zadaniem czwartego mówcy jest podsumowanie przebiegu debaty.

Czwarty mówca nie powinien czytać streszczenia tego co zostało poruszone podczas debaty. Mówca powinien wygłosić swoje podsumowanie, aby służyło ono zwycięstwu drużyny tego mówcy. Świetnym pomysłem będzie tutaj przypomnienie argumentów jakie drużyna ta wprowadziła do debaty i podkreślenie ważności tych argumentów. Trzeba też poruszyć argumenty drużyny przeciwnej, mówiąc o nich mówca powinien dodać jak jego drużyna odpowiedziała na ów argumenty. Podsumowując, chodzi o to żeby czwarty mówca podkreślił siłę waszych argumentów, a następnie podkreślił jak wasza drużyna odpowiedziała na argumenty przeciwnika.
Czwarta mowa nie musi się ograniczać do tego co opisane powyżej. Można jeszcze do takiej mowy dodać różne inne przydatne elementy. Wybór jest naprawdę spory. Elementy te to np. wysnucie jakiś wniosków, dodanie cytatów, powołanie się na wybrany autorytet.
Niezwykle ważną kwestią jest, to że czwarty mówca pod żadnym pozorem nie może dodawać kolejnych argumentów, ani trochę nie może się czwórka wcielić w rolę drugiego mówcy. Za takie zachowanie drużyna traci olbrzymią ilość punktów, a czasem nawet z miejsca może przegrać debatę.
Ważenie, które tutaj omówię jest najważniejszym zadaniem czwartego mówcy. Może się zdarzyć, że argument lub argumenty oponentów są tak mocne, że nie wiemy jak na nie odpowiedzieć. Tutaj sytuację będzie mógł uratować czwarty mówca. W podsumowywaniu argumentów jakie twoja drużyna wprowadziła do debaty bardzo dobrze jest przyporządkować je do poszczególnych płaszczyzn. Powołam się jeszcze raz na tezę z samochodami elektrycznymi. Jeśli czwarty mówca chce przekonać słuchaczy do korzyści jakie płyną z korzystania z tego typu samochodów może powiedzieć o płaszczyznach, na jakich jego drużyna wprowadzała argumenty. Załóżmy, że drużyna ta poruszyła argument, że samochody te są cichsze, emitują mniej gazów cieplarnianych i że są one bezpieczniejsze. Czwarty mówca powinien wyraźnie podkreślić, że zwolennicy aut elektrycznych wprowadzili argumenty na płaszczyźnie komfortu życia mieszkańców, mniej hałasu to dużo mniejszy stres itp. Ponadto wprowadzili argumenty na płaszczyznach ekologii i czystego środowiska oraz bezpieczeństwa podczas jazdy. Wtedy nawet kiedy drużyna przeciwna elektrykom powołała się na wysokie ceny takich pojazdów, czwarty mówca jeśli nie będzie w stanie tego argumentu zbić po prostu może stwierdzić, że elektryki są droższe, ale za to dają benefity w dziedzinie poprawy komfortu życia, środowiska i naszego bezpieczeństwa, co jest dużo ważniejsze niż cena. W tej sytuacji twoja drużyna przyznaje się, że przegrywa na płaszczyźnie kosztów, ale wygrywa na dużo ważniejszych płaszczyznach jak: bezpieczeństwo, ekologia, komfort jazdy itp.
Pamiętaj, że płaszczyzny można ze sobą porównywać na wiele sposobów. Jednym z nich jest prawdopodobieństwo. Jeśli przedstawiony przez twoją drużynę mechanizm w waszym argumencie bądź argumentach ma większe prawdopodobieństwo zaistnieć niż mechanizm z argumentacji przeciwników to również czwarty mówca może wykazać, że wygrywacie na płaszczyźnie prawdopodobieństwa, może i argumenty przeciwników są lepsze, ale są znacznie mniej prawdopodobne niż wasze. Tak samo można wykorzystać inne czynniki m.in. głębokość i szerokość zmian do porównywania płaszczyzn.
Czwarty mówca może również, jeśli uzna to za pomocne wcielić się w rolę trzeciego mówcy i odpowiedzieć na argumentu przeciwnika, które nie zostały skomentowane przez trzeciego mówcę jego drużyny.