Podstawowe zasady debaty oksfordzkiej
Podczas debat oksfordzkich do swoich racji próbuje przekonać drużyna propozycji oraz opozycji. Każda z nich liczy po 4 osoby, drużyna propozycji stara się przekonać do danej tezy, a opozycji stara się wykazać nieprawdziwość tej tezy. Podczas debaty pierwsi mówcy mają za zadanie wprowadzić do debaty, drudzy przedstawiają argumenty, trzeci zbijają argumenty drużyny przeciwnej, a czwarci mówcy podsumowywują całą debatę.
Debatę rozpoczyna drużyna propozycji (ich pierwszy mówca), następnie głos zabiera drużyna opozycji (też ich pierwszy mówca), potem drugi mówca drużyny propozycji, potem opozycji i tak dalej. Debatę kończy czwarty mówca drużyny opozycji.
Każda z mów (z wyjątkiem ad vocem) trwa 5 minut. Przed rozpoczęciem liczenia czasu mówca ma obowiązek wygłosić obowiązkową inwokację, którą musi wypowiedzieć każdy z mówców, powinna ona zawierać zwrot grzecznościowy do marszałka, grona jury (czyt. żeri), drużyny przeciwnej i publiczności. Na przykład "Szanowny panie marszałku, Szanowne grono Jury, drużyno przeciwna i jakże licznie dziś zgromadzona, droga publiczności".
Później sekretarz debaty oksfordzkiej rozpoczyna odliczanie czasu. Po 30 sekundach powinien uderzyć w stół, to znak, że drużyna przeciwna może zgłaszać pytania i informacje. Kiedy mówcy pozostanie tylko 30 sekund do końca mowy, sekretarz znowu uderzy w stół, to oznacza, że pytania i informacje nie mogą już być zgłoszone. Po upływie 5 minut sekretarz wyraźnie uderzy kilka razy w stół, mówca powinien jak najszybciej zakończyć swoje przemówienie. Jeśli mówca chce zakończyć swoją myśl nie powinno mu to zająć dłużej niż 10-15 sekund ponad czas podstawowy.
Role techniczne
Tutaj możesz przeczytać o innych funkcjach podczas debaty. Mowa o osobach, które odpowiadają za jej przebieg i organizację.
Marszałek/marszałkini
Podstawowym zadaniem marszałka jest pilnowanie dyscypliny podczas debaty. Może on upominać osoby łamiące zasady i nieprzestrzegające zasad kultury, a w skrajnych sytuacjach może nawet wyprosić daną osobę z sali. Podczas debaty marszałek lub marszałkini prosi mówców o zabranie głosu.
Sekretarz
Głównym zadaniem sekretarza jest wspomaganie marszałka lub marszałkini podczas debaty. kontroluje on/ona przebieg czasu i pilnuje żeby żaden mówca nie mówił za długo.
Sędzia podczas debaty nie musi zabierać głosu, natomiast bacznie obserwuje jej przebieg i kiedy wszystkie wystąpienia dobiegną końca, sędziowie konsultują się i podejmują decyzję, która drużyna zwyciężyła. Kwestie jakie sędziowie będą brali pod uwagę mogą się różnić od regulaminu panującego na danej debacie lub całym turnieju debat. Zazwyczaj jednak zwraca się szczególną uwagę na kulturę, merytorykę, strukturę wypowiedzi, umiejętności retoryczne itp.. Najczęściej najważniejszy jest jednak aspekt merytoryczny.
Sędzia
Każdemu mówcy można też zadać pytanie lub wygłosić informację podczas jego mowy. Polega to na tym, że jeśli chcesz zgłosić pytanie albo informację do mówcy z drużyny przeciwnej, to podnosisz rękę, podczas gdy osoba ta przemawia, kiedy udzieli Ci głosu możesz zadać jej pytanie ściśle związane z jej mową lub wygłosić informację, odnoszącą się do mowy przeciwnika. Pamiętaj, że wygłaszanie pytania, bądź informacji nie powinno trwać dłużej niż 10 sekund. Każdy mówca ma obowiązek przyjąć tylko dwa pytania lub informacje(lub jedno pytanie i jedną informację). Jeśli jednak taka jest wola mówcy i zostanie zgłoszone trzecie pytanie lub informacja, mówca może je przyjąć.
Trzeba też pamiętać, że pytań i informacji nie zgłaszamy podczas pierwszych 30 sekund mowy oponenta i ostatnich 30 sekund. Kiedy upłynie ten okres przypomni nam o tym sekretarz uderzając w stół. Pierwsze uderzenie będzie po upływie pierwszych 30 sekund, a drugie uderzenie podczas upływu ostatnich 30 sekund.
Kiedy ktoś się wypowiada w formule ad vocem, nie możemy zgłosić pytań, ani informacji, ale możemy zgłosić ad vocem to ad vocem, pod warunkiem, że wcześniej nie zostało już ono wykorzystane).
Pytania i informacje
Ad vocem
Każda drużyna ma też prawo do zgłoszenia jednego ad vocem podczas debaty.
Kiedy przemawia mówca drużyny przeciwnej wystarczy podnieść kartkę z napisem ad vocem, tak aby osoba pełniąca funkcję marszałka to zauważyła. Kiedy mowa oponenta się zakończy my będziemy mieli dodatkową, 1-minutową wypowiedź jaką możemy wygłosić. Podczas tej minuty powinniśmy odpowiedzieć na kwestie o jakich mówił nas oponent w mowie, do jakiej właśnie zgłosiliśmy ad vocem.
Pamiętaj, że nie można zgłosić ad vocem tylko do czwartych mówców oraz jeżeli to ty jesteś kolejnym mówcą w kolejności, który zabierał by głos, gdyby ad vocem nie zostało zgłoszone. Czyli np. jeśli wypowiada się drugi mówca drużyny propozycji, a ty jesteś drugim mówcą drużyny opozycji, to automatycznie głos zabierasz jako kolejny/kolejna, więc nie masz możliwości zgłoszenia ad vocem w takim przypadku.
Za co się traci, a za co zyskuje podczas debat?
Na pytanie to nie ma jednoznacznej odpowiedzi, biorąc pod uwagę, że większość turniejów debat ma swoje własne zasady, dlatego za każdym razem warto przede wszystkim zapoznać się z regulaminem danej debaty.
Można jednak wyodrębnić pewne zachowania, które będą pozytywnie postrzegane oraz te, które będą postrzegane negatywnie. Tutaj zamieszczam kilka wskazówek, na które warto zwrócić uwagę.
Jeśli chcesz dobrze wypaść na debacie, podstawową rzeczą jest dobre przygotowanie. Ważne żebyś poczytał o temacie w wielu źródłach. Powinno się czytać krytycznie oraz zajrzeć do możliwie jak największej ilości źródeł. Może być to internet, książki, publikacje naukowe itp. Ważne jest też żeby mieć wiedzę i umiejętności na temat przemawiania publicznego, w czym pomoże ci właśnie ta strona, ale zawsze możesz sięgnąć do innych źródeł po więcej informacji.
Ważne żeby przestrzegać wcześniej wymienionych zasad debaty.
Podczas debaty absolutnie kluczowa jest kultura, musisz się zachowywać w sposób kulturalny, czyli np. nie przedłużać swojego wystąpienia ponad 5 minut, odnosić się argumentów drużyny przeciwnej, a nie obrażać poszczególne osoby. Manipulowanie, kłamanie-być może popłaca w polityce, ale na debatach oksfordzkich nie.
Na debacie i wielu wystąpieniach publicznych samo czytanie nie jest problemem. Ważnej jednak, żeby czytać w taki sposób, żeby nie przeszkadzało ono naszym słuchaczom, musimy co jakiś czas nawiązywać z nimi kontakt wzrokowy i powinniśmy brzmieć naturalnie, tak żeby słuchacze nie byli w stanie powiedzieć, że czytamy (trzeba to umiejętnie zamaskować).
Kiedy przy mównicy znajduje się inny mówca, powinieneś zachować ciszę i go wysłuchać. Jeśli chcesz się wymienić jakąś informacją z kolegą bądź koleżanką z drużyny możesz swoją wiadomość wysłać drogą elektroniczną (jeśli telefony są dozwolone) lub napisać wiadomość na kartce i podać koledze lub koleżance z drużyny. Oczywiście najważniejsze jest jednak wygranie głównych osi sporu w debacie.